22 juni 2012

Dat abjecte neoliberalisme

Eerder gaf ik reeds blijk van mijn afschuw van Ayn Rand, de spokesvrouw van het neoliberalisme dat momenteel in de westerse wereld helaas meer en meer opgang doet. "Marktdenken voor werkelijk alles wat denkbaar is zoals de gezondheidszorg, nutsvoorzieningen etc.", inhaligheid, egoïsme, stuk voor stuk zaken die ik sterk afkeur. De gevolgen zien wij rondom ons is mijn mening; bonussen voor volstrekt risicoloos ondernemen in grote organisaties, enorme salarissen voor zgn. onvervangbare lieden in nutsorganisaties en banken,"concurrentie in de gezondheidszorg?!", laakbaar internationaal handelen.
Eén van de boeken waar ik mij momenteel in verdiep is van de hand van Michael J. Sandel, een Amerikaans hoogleraar filosofie. Inmiddels heb ik 95 van de 350 pagina's gelezen; voor een belangrijk deel behandelen die de onderbouwing van de rechtvaardiging van het neoliberalisme. Ik ben er overigens niet achter of deze Sandel een aanhanger of misschien juist een criticus is van deze politieke stroming, maar mijn afschuw voor neoliberalisme wordt wel gevoed door zijn boek.
Door zijn uiteenzetting ben ik er wel achter gekomen wat mij zo ontzettend stoort aan dat neoliberalisme. Kort door de bocht is de grondgedachte bij het neoliberalisme dat je als individu vrij bent om zoveel mogelijk rijkdom en spullen te vergaren als dat volgens het principe van de vrije markt gaat. Bij een volledig vrije markt zou iedereen bij een transactie er beter van worden; het utilitarisme, whatever that may be. Overheidsingrijpen, waaronder belastingheffing wordt tegen die achtergrond principieel beschouwd als diefstal. En daar gaan mijn haren recht overeind staan.
Een goed functionerende maatschappij beschouw ik als een volledig samenhangend, een holistisch systeem waarin ieder zijn plaats heeft. Dat systeem wordt op gang gehouden door allerlei terugkoppeling en stimulering zoals dat ook gaat in een levend organisme. Een regulerende geldstroom, bestaand uit belastingen en een politiek systeem dat voor verstandige besteding en herverdeling zorg draagt. Een maatschappij kun je in mijn visie slechts holistisch beschouwen en bestaat niet uit een jungle waarin ieder voor zich probeert om op handige wijze het beste uit zijn/haar leefomgeving te plukken.
Hier in Europa en zeker in NL zie je het failliet van het feitelijk nog maar net opgestarte neoliberalisme; in de US willen de republikeinen niets liever dan de brede invoering van het neoliberalisme. Het zal mij benieuwen. 
Voorlopig ben ik behoorlijk content met de sociaal liberale politiek die in NL wordt gevoerd. Het marktdenken is inmiddels toch behoorlijk ontmaskerd als egoïstische zelfverrijking. Daar komen we als collectief niet verder mee.

Geen opmerkingen: