Geert Mak en John Steinbeck

John Steinbeck met zijn reisgenoot Charley

Een "dringend" leesadvies van twee van mijn vrienden: Dick O. en Peter C. deed mij, niet echt tegen mijn zin, "Op reis zonder John" ter hand nemen. Dit boek van de hand van, de door mij en vele anderen zeer gewaardeerde journalist/historicus Geert Mak handelt over een reis door Amerika in navolging van de reis die John Steinbeck maakte.
In 1960, toen John zijn einde een beetje voelde naderen wilde hij eens nader onderzoeken hoe Amerika er bij stond. Hij maakte zijn reis niet helemaal alleen; hond Charley had de eer om de reis als passagier op de voorbank mee te maken. Het boek over deze reis heet dan ook niet voor niets: "Travels with Charley".
Geert Mak maakte de reis precies 50 jaar later vergezeld van zijn vrouw. Hij maakt er nou niet echt een puzzletocht van om op zoek te gaan naar de preciese toedracht van Steinbecks' reis, nee hij geeft vooral zijn eigen visie op hoe het heden gaat in de USA en doet dat aan de hand van de plaatsen die JS bezocht. En dat doet hij tegen de achtergrond van een enorme hoeveelheid historische kennis van de tijd van de pilgrim fathers en de Spaanse overheersing tot het "heden" van 2010 toen hij de reis maakte.

Voorkaft boek Geert Mak

Enkele zaken troffen mij behoorlijk met name het forse verschil in mentaliteit van Europeanen, althans NLers (voor zover ik dat kan generaliseren) en bewoners van de USA. Hun wortels zijn toch voor een groot deel Europees, maar de manier van denken is volstrekt verschillend. Een soort naief optimisme en een merkwaardige afkeer van een centrale overheid zelfs volledig tegen het eigenbelang in resulterend in private rijkdom icm publieke armoede. Veel show ipv dadendrang; ik kreeg vooral wanneer het om de regering Bush ging heel vreemde associaties; wie waren ook weer zo goed in propaganda? Bush in aanvalstenue landend op een vliegdekschip voor de kust van Amerika en dan oorlogsretoriek?! Bush in New Orleans tegen de achtergrond van grondwerkers met kranen en groot materieel, dat de volgende dag verdwenen is?! M'n broek zakte af toen ik dat las. Is dat ook de USA met al z'n oorlogsmachinerie?
Wat mij erg steekt is dat het land dat altijd zo voorop loopt met haar streven om de wereld democratisch te maken zelf op dat vlak zo is geperverteerd. TV en geld maken het proces van democratische vertegenwoordiging tot een farce, aldus Mak. Helaas zie ik die teneur in ons eigen land ook in zekere mate met de sterke invloed van TV. Geld is hier gelukkig veel minder een issue in het democratisch proces (of ben ik nu naïef?).

Magisch moment in de
Amerikaanse historie
Einde WO II

Verder schrik je toch wel van die angst-psychose waarmee de zeer eenzijdig geïnformeerde Amerikanen worden overladen, opnieuw via die verrekte TV. En die onwaarschijnlijke defensie uitgaven, waaraan de economie volgens deskundigen op enig moment bezwijkt, als dat heden al niet aan de orde is.  En dat enorme verschil tussen arm en rijk; de polarisatie van de politiek. Nou ja, geen erg fris beeld al met al. Valt in de praktijk hopenlijk mee.
Neemt niet weg dat ik het boek van Geert Mak met de zelfde rot snelheid heb uitgelezen als "In Europa", net zo'n dikke pil als het genoemde reisverhaal. Slechts slapen en een wandeling vanmiddag hebben het leesproces mogen onderbreken. Bedankt weer Geert!

PS
Misschien kan Frank Westerman ook eens zo'n boek schrijven over Rusland.