25 september 2013

Hoe het mij verging met automatisering

Door het lezen van de biografie over Steve Jobs heb ik ook stilgestaan met mijn eigen ervaringen met automatisering en vooral in het perspectief van de tijd. Het allereerste dat ik zag betrof een geautomatiseerd systeem om adressen uit te schrijven voor verzending van tijdschriften. Dat was in mijn allereerste "vaste baan", bij een amerikaanse organisatie: Time-Life. Aangezien ze daar het fenomeen van vakantiebaantjes niet kenden heb ik daar twee maanden in mijn proeftijd gewerkt; met veel plezier zat ik daar op de postkamer toen ik zo'n jaar of 18 was, dus pakweg 1966. Het was daar dat ik voor het eerst een automatisch aangestuurd administratief systeem zag. Iets dergelijks zag ik pas veel later opnieuw bij het CLB; een apparaat met een tape (het geheugen) die razendsnel heen en weer draaide. Een heel speciale afdeling automatisering zorgde ervoor dat e.e.a. functioneerde; erg geheimzinnig allemaal. Dat zal omstreeks 1975 zijn geweest. In die tijd waren Jobs en Wozniak al bezig met hun Apple I. Bij mijn promotieonderzoek kwam er eigenlijk geen computer aan te pas; alleen de statisticus van het bedrijf gebruikte iets dergelijks om SPSS te gebruiken voor berekeningen. Degene die de lellen tekst typte voor de proefschriften gebruikte hiervoor een typemachine met een soort geheugen zodat ze niet alles hoefde over te typen als er iets niet goed was. Kun je je nu niet meer goed voorstellen.
Daarna ging het snel; in mijn volgende baan, het huisartsenlab Utrecht (SAL) liep ontzettend voor met automatisering; dat was in de gezondheidszorg eigenlijk nog nauwelijks vertoond; de eigenzinnige directeur aldaar had karakterologisch wel wat weg van Jobs bedenk ik mij terwijl ik dit schrijf; eveneens met geweldig effect overigens. Mijn goede vriend Dick O. was daar programmateur van het automatiseringssysteem voor het laboratorium. Het was ook daar dat ik voor het eerst de electronische communicatie mocht aanschouwen: een akoestisch modem waarmee het signaal via een normale telefoonlijn kon worden doorgestuurd; lettertje voor lettertje kwam het laboratoriumrapport er aan de andere kant uit op een printer. Dit alles speelde zich zo tussen 1980 en 1983 af. Intussen was de automatisering wat meer ingeburgerd in de gezondheidszorg; bij de SSDZ, mijn volgende werkgever waren de afdelingen alle wel op de een of andere manier geautomatiseerd zij het dat de systemen nog erg primitief waren. Mijn vriend Dick kwam daar ook werken en bij onze lunchwandelingen spraken we ontzettend veel over de ontwikkelingen in de ICT. Dick was natuurlijk als automatiseringsdeskundige ontzettend goed op de hoogte en sprak er graag over met mij; die gesloten systemen van Apple spraken ons absoluut niet aan; misschien was de functionaliteit wel beter maar de hardware was veel duurder en dat gesloten karakter stiet ons tegen de borst. 
Ik was bij de SSDZ aangenomen om de communicatie met de huisartsen te verbeteren. In mijn eerste plan van aanpak had ik beschreven dat een elektronisch netwerk daarvoor een moderne oplossing vormde. In 1984 werd ik daarin gefaciliteerd; via het hoofd van de automatiseringsafdeling verkreeg ik daartoe de eerste PC van de organisatie; een Olivetti M24, IBM compatible, dus geen Apple computer (de Mcintosh was toen al op de markt); de M24, een geweldig masjien met een harde schijf en kleurenscherm. Ik kreeg wat software op van die floppy disks en instructie: zoek het maar uit. Nou dat heb ik gedaan. De eerste maanden heb ik veel hoofdpijn gehad, maar met aanwijzingen van deze en gene kwam ik steeds verder. Wordstar, wie kent het nog? Veel van de commando's zijn nog de zelfde in de huidige tekstverwerkers. En later Wordperfect als tekstverwerker.
Uiteindelijk hebben we met het lokale ziekenfonds DSW en de huisartsen een prachtig communicatieproject op kunnen zetten; het eerste in NL. Met de technische voorzieningen van een jonge organisatie, de Stichting Medische Telematica, die later uitgroeide tot Medimatica/Lifeline hebben we toen dat netwerk opgezet. Internet is van veel later datum. De regio was lang de landelijke voorloper en had een voorbeeldfunctie, maar dat ter zijde.
Daarna kwam ik bij KPMG terecht als organisatieadviseur medische informatisering. Daar kreeg ik als instrument een portable PC met windows en Word. Ik dacht dat ze gek waren geworden omdat heel NL gebruik maakte van WP. Maar binnen 14 dagen heb ik de automatiseringsafdeling aldaar gecomplimenteerd met deze stap. Windows van MS heeft zich geweldig ontwikkeld zoals ik vooral ook bij mijn volgende job bij de DHV heb mogen ervaren. Apple van Jobs speelde wat mij betreft geen enkele rol; het was Microsoft die voor de prima functionaliteit zorgde en dat kon je op elke PC installeren (behalve op Apple PC's denk ik).
Ach, verder liep het zoals bij de meesten uwer; de automatisering werd steeds normaler in het privé domein en tegenwoordig valt het niet meer weg te denken en ben je een enorme uitzondering als je geen PC of geen e-mail hebt. Wat is dat toch snel gegaan allemaal met muziek, foto's, filmpjes en vooral internet natuurlijk.
Overigens wil ik de bijdrage van Steve Jobs met Apple Inc. absoluut niet bagatelliseren alleen heb ik niets met gesloten systemen.

Geen opmerkingen: