26 juli 2013

Turks fruit van Jan Wolkers

Bij de wandeling met Huib door Leiden, ik schreef het al in een Bloggie, hebben we een mij voordien onbekend beeldje van Jan Wolkers ontwaard ergens in een plantsoen langs de singel. Naar mijn vermoeden was het van Wolkers, hetgeen werd bevestigd door speurwerk van Huib. In "Turks Fruit", vanouds één van mijn favoriete romans werd aan het tot stand komen van dit beeld gerefereerd zo dacht ik. En dat wilde ik wel eens bevestigd zien. Toevallig had ik mijn e-reader weer terug gevonden en daar had ik alle mij beschikbare boeken van Wolkers op geladen, dus ook Turks Fruit. Dat had ik in geen jaren gelezen, misschien wel 20 jaar geleden voor het laatst. Maar ik ken het boek zo goed als dat ik de Mattheus Passion van Johann Sebastian Bach ken. De elkaar opvolgende scenes, de hele structuur van het boek: fantastisch. En daar doorheen spelen dan de beelden die velen kennen uit de film die naar het boek is gemaakt en uit het fotoboek van Wolkers: "Werkkleding".
Gistermiddag ben ik weer begonnen met het boek ter hand te nemen en zojuist, 9.00 uur heb ik het "dicht kunnen slaan", voor zover je deze beeldspraak kunt gebruiken bij een e-reader.
In deze fase van mijn leven vraag ik mij af wat me zo aantrekt in dit boek; is het de erotiek? nee, hoewel zeer "gezellig" beschreven, daar gaat het niet om. Het is de enorme vitaliteit die natuurlijk met de erotiek samenhangt, maar vooral dat non-materialistische genieten dat in dit boek wordt uitgeschreeuwd. Het mooiste vind ik de scene waarin wordt beschreven hoe Olga met tranende ogen uitjes zit te ontvellen voor de "wintervoorraad". Het woord "sprokkelsfeer" werd hier in mijn beleving voor het eerst gemunt; ik voel me in die bewoording vaak zo thuis.
Het was voor het eerst sinds Jans' verscheiden dat ik het boek weer heb gelezen dankzij de "ontdekking" van het beeldje "Moeder met kind", in het boek overigens "Moedergeluk" genoemd. Vorige jaar heb ik een ander in het boek genoemd beeldje opnieuw opgezocht bij het gebouw van het CLB in Amsterdam. Wolkers heb ik altijd van afstand bewonderd. September 1969 heb ik hem een keer bij toeval ontmoet bij de slager in de Koog, Texel, waar we toen met Bram en Marijke op vakantie waren; toen was ik al een bewonderaar van zijn boeken en kende ik al één van zijn beelden: "Leda en de zwaan", op de brug van Zaandam. In 1969, zo las ik, heeft hij op Texel aan Turks Fruit gewerkt; ongetwijfeld was hij er tijdens die ontmoeting wel mee doende.
Maar gisteren heb ik ook ontdekt dat de brieven die tussen Jan en Olga, die in werkelijkheid overigens Annemarie Nauta blijkt te heten, het afgelopen decennium ook in boekvorm zijn verschenen. En dat boekje heb ik gisteren via www.boekwinkeltjes.com besteld. Ik ga het woensdag ophalen in Ommen. Ben ontzettend nieuwsgierig naar de werkelijkheid achter deze roman.

3 opmerkingen:

Roos zei

Mijn ontmoeting met Jan Wolkers was iets aparts. Het was in 1985 en ik was hoogzwanger van Douwe. Ook was ik in het bezit van een video camera, toentertijd een unicum. Daarom vroeg de voorzitter van de buurtvereniging Oegstgeest - een vriend van mij - of ik opnames wilde maken van het lezing die Wolkers zou houden voor de vereniging. Dat vond ik best natuurlijk, een leuke mogelijkheid om de camera te gebruiken.
Ik kende Wolkers wel van naam. Van hem had ik echter nog nooit 1 letter gelezen, want ik was opgevoed in een redelijk star gereformeerd gezin en zijn 'godslasterlijke taal' kon echt niet. Die boeken kwamen er dus niet in. Mijn beeld van hem was dus een boosaardig iemand, of toch tenminste een slechterik.
Toen ik 's avonds na de lezing thuis werd genodigd bij mijn vriend om nog na te borrelen met de schrijver, raakten wij in gesprek en uiteraard niet over zijn boeken. Karina en de tweeling van toen 3 jaar zaten er gezellig bij. Wolkers vroeg honderd uit, was echt belangstellend en vast ook getroffen dat hij nu eens niet als die schrijver werd aangesproken. Ik vond hem buitengewoon aardig, beleefd en voorkomend - ik had natuurlijk een enorme buik - en nam me meteen voor om zijn boeken te lezen. Die vielen me niets tegen! Ik begreep direct waarom ik die niet had mogen opslaan van mijn ouders. Maar meer dan alleen rauwe erotiek voelde ik in zijn boeken de menselijke warmte en belangstelling die hij die avond ook had getoond.

11Science zei

Heb je die video misschien nog?

Roos zei

Nee ik niet, de buurtvereniging misschien